10 января, 2023 - 15:40
Амлиханны къызы, узакъ тау эллени бирине кетип, жергеленнгенли жыл да озгъунчу, юйюне къайтып келди. Анасыны гузаба сорууларына: «Сорма, ёлтюрсегиз да, къайтырыкъ, жукъ айтырыкъ да тюйюлме», - деп къойду.
Элни ауузу уа элек. «Ах кюнюм къуругъан, бир жылгъа къоян тери да тёзеди да!» - деп бири. «Къамамагъан, уялмагъанлай, дагъыда жууукъ жетген жашла бла барып, машиналагъа жюклеп, хапчюгюн да кеси жыйып келгенди», - деп экинчиси. «Э къыз, баргъан кечелерини эрттенлигинде окъуна къыстаргъа деп, дагъыда арада сууукълукъ болмасын дегенден къойгъандыла ансы, эртте къайтырыкъ эди. Аны бизни жаш тилегенинде, санга сёзюм жокъду, алай башханы жаратама, дегенинде окъуна билген эдим, киши танымагъан жерге итиннгенин», - деп ючюнчюсю. Тиширыула, сууукъ къыш кюнлеге да къарамай, бирде – тюкенде, бирде – почтада жыйылып, эрикгенлерин кетередиле.
Раузатчыкъ, ол хапарлагъа да эс бурмай, алгъын дохтур ишине къайтды. Аны ичин билир ючюн, бары да ауруулу болуп къалгъанлагъа эринден нек кетгенини сылтауун айтмайма деп, къаты да болмай, ол: «Бир бири халыбызны ангыламай эдик да, аны ючюн жарашалмай айырылгъанбыз», - деп къояды.
Бир жыл жарымдан а элде намысы жюрюген Холамлыланы Темирболатны бла халал Абидатны школда ингилиз тилден окъутхан жашлары Жамал Раузатлагъа келечиле жибергенди деген хапар чыкъды. Шошайып тургъан тиширыула, типискиге къалып, жангыдан сёз жюрютюп тебиредиле. Ийнегин къыстай баргъан, эки къызы да эрге барыргъа заманлары жетип тургъан Зулейха, бурунун тарта: «Абидатха келиннге, къоюлуп келген Раузатдан сора, элде къызмы къуругъанды». «Аллай жашха бир кирсиз къызмы къыт болгъанды», - дей эди эриши, элде тилчи Мариямны анасы Салихат. Бир бири ауузларындан къурмашча, чартлагъан сёзлерин кеслери да эшитмейдиле.
Бир ариу, чууакъ кюн Амлиханланы арбаздан дауурбасны тауушу бла таулу къобузну ариу макъамы эшитилдиле. Аны жангыз къызыны къууанчына жууугъу, къоншусу да жыйылдыла. Раузатны, башына акъ гыранча жаулукъну атып, къызла, хур къызныча, юйден чыгъардыла. Келген жашла, жашил чапыракълы къоз терекни тюбюнде от этип, аны тёгерегинде тепенагъа баргъандан сора, орайданы айтдыла, къызла уа къызны чыммакъ-акъ машинагъа миндирдиле. Жашла, малкъарлы байракъланы машинаны терезелеринден жел этдиртип, эл Советге дери барып, сора келинчикни Холамлыланы эл башында эки къатлы юйлерине жетдирдиле.
Алгъышха баргъанла, келинни дигизасы Раузатчыкъ биринчи кере баргъан элден келгенин, ол Жамалны экиге айланнган эгечи болгъанын билип, хуш-муш этип, шыбырдап тебиредиле. Кече ортасына дери той барды. Экинчи эрттенликде Холамлыланы арбазларында къууанчлы къобуз макъам бла ушкок атылгъан, дауурбасны тауушу бла «асса» дерге да унутмай, къычырып тепсеген жашланы къаяланы зынгырдатханлары къатыш эшитилди.
Тиширыула биягъы къозгъалдыла. Саугъан ийнеклерин жайлыкъгъа ашыкъдырып, сюрюучюню къармашып чыкъгъанлары бла сейирге къалдырып, орамгъа жайылдыла. Ийнегин сюрюуге чыгъаргъан Жамалны анасына, келин къоллу, къайын ана да болгъан Абидатха: «Э къыз, къонакъларынга къара, ийнекни биз сюрюрбюз», - деп, жойкъулландыла. Ол аланы былайгъа не ючюн келгенлерин, элде не хапарла жюрюгенин да биле эди.
Алай акъыллы тиширыу, кёп сёлешмей, къысха айтып къойду: «Тойгъа чакъырылгъан жууукъларыбыз къууанып жетген эдиле. Раузат баргъан жаш эл таныгъан, къуругъан, ауруу тауусхан анашачы жашладан бири эди. Къызны башха жерден алдап-сулдап да андан элтген эдиле. Ол анга эр да болалмагъанды. Раузатны ачхычларын жашыртын алып, эл больницадан дарманларын урлап тургъанды. Уялып, жашны, аны тукъум намысларын сындырмай, андан кетмей тургъанды, деп келгендиле», - деди.
Юйюне кирсиз, къыз намысы бла келген келинине къууана, дагъыда бир кере алгъыш этген тиширыулагъа: «Сау болугъуз! Аны ёсдюрген анагъа да къурман болайым», – дей, Абидат кенг арбазына ашыгъып кирди.