7 июня, 2022 - 11:15
Ёсюмю 60-150 сантиметрге жетген жюрек формалы уллу чапыракълы битимди. Сабагъы тюз ёрге ёседи, мюйюшлюдю, къызгъылдым бетлиди, къалынды, жан-жанына кёп бутакъла айырады. Гюл этиучю четенлери тёгерекле боладыла, жарыкъ бетли-къызылладыла, битим июльда-августда чагъады, кеси да ёзенледен тебиреп бийик таулагъа дери хар жерде да тюбейди.
Багъыу ишде мантны чапыракълары бла тамырлары хайырланыладыла. Битимни тамырларында крахмал, эфир жаула, чайыр бардыла. Тамырладан жарашдырылгъан мазьны чачны тюшгенин тохтатыр ючюн хайырланадыла. Мантны ууакъ тууралгъан тамырларын бла жаш чапыракъларын сары жауда бла сууда биширилип жарашдырылгъан балхам (мазь) кюйген жараны терк сау этеди. Битимни тамырларындан этилген суу (настой) аш орунларында жаралары, бюйреклеринде ташлары, жел ауруулары болгъанланы багъыуда хайырланылады. Аллай суу ётлери тийишлисича ишлемегенлеге, темиреуге багъыуда да иги хайыр береди.
Мантны жаш чапыракълары неда аладан бла тамырладан этилген компрессле жиклери ауругъанлагъа, кюйген эм ачыкъ жаралагъа, темиреуге, кичиуге, берчлеге, ирин ауруулагъа къажау кюрешде хайырланыладыла. Бизни ата-бабаларыбыз да жиклери къыйнагъанланы ауругъан жерлерине мант чапыракъны тюп жанын салып байлагъандыла.
