28 июня, 2022 - 15:40
Лыбыта (Лебеда)
Жерни тымына кёре аны бийиклиги 20-90 сантиметрге дери жетеди, биржыллыкъ битимди. Сабагъы тик ёрге ёседи, жан-жанына кёп чапыракъла жибереди. Чапыракълары бир бири ызындан ёседиле, тёбеннгилери уллуладыла, огъаргъылары – гитчерекле. Битим бахчалада, мырды жерледе, суу жагъалада, жол жанларында аслам тюбейди. Аны бизни республиканы къалайында да кёрюрге боллукъду. Чакъгъан жайны экинчи жарымында этеди.
Медицинада лыбытаны тамырларындан къалгъан хар неси да хайырланылады. Алада аскорбин кислота, каротин, фосфолипидле, бетаин эм башха веществола бардыла. Ол кырдыкдан этилген сууну адам ичсе, аны чархы кючленеди, сууукъ тийип ауругъаны кетеди. Андан сора да, ол жангы жараны къанын терк тохтатады, къургъакъ жётелден, хронический бронхитден, сапырандан, жик аурууладан къутулургъа себеп болады.
Халкъ медицинада лыбытаны жаш чапыракъларындан хазырланнган салатны ёпкелери ауругъанлагъа ашатхандыла. Аны жангы чапыракъларын ууакъ туурап, жараны юсюне салып байлагъанды. Битимни урлукъларын къусалмай неда ичи къатып къыйналгъан саусузлагъа ичиргендиле.
