29 ноября, 2022 - 15:34
Къайсы миллетде да къайын аналаны юслеринден кёп тюрлю хапарла жюрюйдюле. Бизни халкъда да киеуледен эсе келинлени кёп болуучуду алагъа артыкъда уллу даулары. Ол да миллетни бир энчилигин кёргюзте болур, баям.
Алай, бу мен хапарын айтырыкъ къайын ананы уа кёп келинле жаратырыкъларына мен толу ийнаныпма. Зайнафны тёрт жашы да толу юйюрле къурагъандыла. Ана эри Аубекир бла туудукъларына къууана жашайды. Жашларын, келинлерин да кеси оноуунда тутханы уа уллу юйюрню бирлигин кючлегенлей турады.
Жашланы, келинлени да нелерин айтаса! Тал чыбыкълача, ариу санлы жашла орамгъа чыкъсала, аланы чырайлыкъларына, тизгинлерине адамла тохтап къарайдыла. Келинле да, эрлеринден артха къалмайдыла. Болсада алагъа эрлерин къолда тутхан кюнден-кюннге къыйындан къыйын бола баргъаннга ушайды. Нек? Тышында тиширыула алагъа асыры бек кёз къаратхандан.
Бир жолда юйюрню тамата жашыны – Керимни – юй бийчеси къайын анасына келип, андан былай тиледи: «Анака, ата юйюме барыргъа эркин этсенг эди, анда 2-3 кюн туруп къайтыргъа сюе эдим. Сабийлени да биргеме элтирме, жашынг а сизни бла турсун…»
Къайын ана келинни аманатын бек тюз ангылады. Керимни, хаулесине жибермей, къолда къаты тутаргъа сёз берди, ариу сёзле айтып, жюрегин жапсарды, жолуна ашырды. Ол кюнден сора жаш, анасыны тилегин толтура, юйге заманында келеди, солуйду, кезиуюнде жукълайды. Зайнаф да татыулу ашарыкъла этип, аны кюн сайын сыйлайды. Быллай жашауда хайт деген жыл санында аны къарыууна къарыу къошуллугъуна, кёлю кётюрюллюгюне, келбети жашнарыгъына не сёз барды.
Къатыны юйден кетген ыйыкъны ортасы болур эди, Керим къалай-алай болса да, ананы кёзлерин байлап, бир жанына «жюзерге» умут этди. Ингирде, ишден келе келгенлей, ашыгъып ауузланды да, терк окъуна ишчи кийимлерин алышындырып башлады.Тизгинин жыйып бошап, кюзгю аллына сюелди да, анасына былай деди.
- Анака, бюгюн ингирде сен таныгъан шуёхум Муратны туугъан кюнюдю, битеу коллектив жыйылып, ары барабыз, кечирек къалсам, къайгъы этме, мени сакъламай, жатып къалыгъыз, соргъан болса да, алай айтырса деп, эшикге чыкъды ашыгъышлы.
Ана уа, жашыны ариулугъуна сукълана, ызындан иги кесек къарап турду. Ичинден а: «Охо, балам, ахшы жолгъа бар, аман кёзден къал», - деп, къууанчы кёкюрегине сыйынмай, юй жумушха киришди. Аубекирни ашына-суууна къарады. Ол да уллу отоугъа кирип, столда газетлеге, журналлагъа къарай, анда-санда Зайнафха да чам, лакъырда сёз айта, аны сёз нёгерге къошаргъа кюрешди.
Сагъат ондан атлай башлагъанда уа, Зайнаф тышында баласы юйге жыйылгъынчы тынчлыкъ тапмазын ангылап, беш къатлы жашау юйню балконуна чыгъып, хар замандача, Керимланы фатар таба къарады. Эки юйню арасы уа узакъ тюйюлдю, терезелери бир бирге къарайдыла. Анда чыракъ жаннганын кёргенде уа, бир жанындан сейир этди, экинчи жанындан къайгъылы болду. Не айтсанг да, ана жюреги тынгысыз болуучуду. Хатаны, хайырны да къалгъанладан бек сезеди.
«Келин къайтса ачхычланы аллыкъ эди, Керим къонакъдады, сора кимди да бу чыракъ жандыргъан фатарда огъесе ёчюлтюрге унутупму къойгъанды келин!» Аллай сагъышла башын бийлеп, Зайнаф жашыны фатарына къалай жетгенин да билмеди.
Эшикни къагъа, белги бере да турмай, юйге суху кирди. Къараса, къыркъма баш эки жаш тиширыучукъ аш юйде, бир бирине ал къоймай, печь къатында аш эте. Залда музыка согъула, Керимни тенги Мурат да тиширыуланы омакъ сёзле бла жубата. Ала ючюсю да эшик ачылгъанына Керим келген сунуп кокаланып, артха бурулуп къарасала, Зайнаф эки къолу бла эшик жанладан тутуп.
- Кимдиле бу киши фатарында иелик этген кока-мока башла, чубур этекле! Ким къойгъанды сизни бери? - деп чамланды.
- Биз Керимни къонакъларыбыз, кока-мокала тюйюлбюз, - деп, артыкъ эс бурмазгъа, сёзге терен кирмей къутулургъа мурат этип, шапалыкъны тохтатмадыла.
Ол заманда Зайнаф, ауазын да тюрлендирип:
- Къонакъчыкъла! Къонакъбайыгъыз а къайры тас болгъанды, – деп, чамланып бошаргъа, эшик шош ачылып, эки къолунда да эки шампан шешасы бла Керим босагъадан атлады. Анасын кёргенинде, тёрт саны ууалып тюшгенча болуп, шешаланы жерге бошлады. Ала бирден сындыла, алайны ичги ийисден алдырдыла. Керим а, ауузундан сёз чыгъармай, артха терк бурулуп, къачып кетди. Мурат да эшикге чыгъаргъа жол изледи. Энди отоуда кока-мокала бла Зайнаф къалды.
- Мен сизни, - деди ол, - чач гызмаларыгъызны къолугъузгъа тутдурайым, уялмагъан чубур этекле, таза ниетли жаш юйюрню чачаргъамы келгенсиз бери!
Алай айтып, Зайнаф тиширыуланы эшик артында тургъан аякъ кийимлерин ючюнчю этаждан терезе бла тышына быргъады. Къыш эди. Пальтоларын да аланы ызларындан сызды.
Къызла, энди башларын эшикге атаргъа тап кезиуню марап, бир бири ызындан сюелип, Зайнафны ачыулу къарамындан къутулургъа кюрешдиле. Ол бир жанына бурулгъанлай, дауур-дубур этип, эшик таба чапдыла.
Ана аланы алай къутултуп къойгъанын ангылап, столда желим хуржунда мороженоелени сермеп алып, къызланы ызларындан быргъап башлады. Хар тийген жерлеринде акъ тамгъа къоя, омакъ жыйрыкъларын ала-къолан этдиле.
Ма къайын ана десенг да! Келинни намысы ючюн жашына да къол жетдирирге арсарлы боллукъ тюйюлдю. Жансуратха ким эшитдирсин ол кюннгю кюрешни юсюнден хапарны. Ким биледи, Керим кюнлени биринде айтмазмы анга кесини ол хылисин – кока-мокаланы хапарларын.
