22 мая, 2024 - 11:15
Хэку зауэшхуэм и гъуэгуанэ кIыхьыр и пэм къыщыщIэдзауэ и кIэм нэс езыхьэкIа си адэшхуэ ГъукIэ Бан фэеплъ хузощI.
Майм и 9-р уэфIу нэху къекIащ. Дыгъуасэ уэшх тIэкIу къызэрешхам ириукIытэжа хуэдэ, дунейм дыгъэ бзийхэмкIэ ихъуреягъыр къегъэщIэращIэ. ДэнэкIи къыщыпщ1ехьэ мэжджытжыгым и мэ гуакIуэр. А чыцэ гъуэзэджэм, илъэс къэси хэдэу, и бостей телъыджэр щетIагъэ ТекIуэныгъэм и махуэм ирихьэлIэу. ЦIыхухэр нэжэгужэщ, макъамэ дахэхэр къалэхэм, къуажэхэм къыщоIу.
Бэчмырзи нобэ жьыуэ къэтэджащ. Ари пежьащ а махуэ лъапIэм. Джанэ хужь, кIэстум, галстук – а псор Iэмал имыIэу епхат абы. Бэчмырзэ дежкIэ майм и 9-р къызэрыгуэкI Iуэхугъуэтэкъым, атIэ и гъащIэ псом пхрыша хъуа гъуэгут. Илъэс къэси хуэдэу, зауэм къыдыщыIа и ныбжьэгъухэм я сурэтхэр зэпеплъыхь, мыпIащIэурэ шей йофэ, орден, медалхэр къещтэри, и бгъэгум хелъхьэ. А псор хабзэ хуэхъуат абы.
- Дадэ, Мэжид къэкIуащ, - къоджэ къуэрылъхур.
- КъыщIэгъэхьэ-тIэ, хамэ хъужаура, укIытэу бжэщхьэIум щIытетыр?! – мэхъущIэ Бэчмырзэ.
- Мы шхыдэн хьэлыр зэи зыхэбныну къыщIэкIынкъым, - жиIэурэ Мэжиди унэм къыщIохьэ. – Ухьэзырмэ, къыщIэкI, нобэ Iуэху Iэджэ диIэщ.
Зэхъурджауэурэ пщIантIэм дэкIа зэкъуэшитIым хуэмурэ якIэлъыкIуэ къуэрылъхур и пащIэ щIогуфIыкI. Абы зэрищIэжрэ, а тIур апхуэдэт. ЗэкъуэшитIым нэхъыжьыр Бэчмырзэт, ауэ тIури дадэ хъужати, хэт нэхъыщIэми, хэт нэхъыжьми зэхэпцIыхукIыжынутэкъым.
Хуэмурэ зэпсалъэурэ, зэкъуэшитIым гъуэгу нэшэкъашэ цIыкIум дадзыхри, сэмэгумкIэ ягъэш. Къуэрылъхум фIыуэ ицIыхурт а гъуэгур. ЗэрыцIыкIурэ илъэс къэс и адэшхуэм и гъусэу ТекIуэныгъэм и махуэм къакIуэрт ар мыбдеж. Ноби аращ. Бэчмырзэрэ Мэжидрэ къэувыIащ зы сын гуэрым деж. А сыным къиплъурэ, зэкъуэшитIым къахуэгуфIэрт щIалэ ныбжьыщIэ. Абы и сурэтым и щIагъым щIэтт: мыпхуэдэ илъэсым къалъхуащ, мыпхуэдэм лIэжащ. ЩIалэм и гъащIэ псор дэзэгъат а бжыгъэхэм я зэхуакум.
- Мис, шынэхъыщIэ, дыкъэкIуащ лъагъунлъагъу, сыт ухуэдэ? – жиIэурэ толъэщIыхь Мэжид сын джафэм. – Укъытхуэзэшат?
- Iэнэр лъакъуищщ, къаплъэт, - пещэ Бэчмырзи.
ИужькIэ зэкъуэшитIри зэуэ щэху мэхъу, сурэтым еплъурэ. Абыхэм къахэплъэ щIалэр я шынэхъыщIэ Мухьэмэдт. Зауэ гъуамэр къыщыхъеям, зэкъуэшищми повесткэ къахуэкIуат. Мэжидрэ Бэчмырзэрэ я Хэку яхъумэжын IуэхукIэ повесткэншэуи хьэзырт, ауэ я къуэш нэхъыщIэ Мухьэмэд илъэс пщыкIуий хъуа къудейт, яфIэсабийти, ари зауэм зэрыдашынур щхьэжэ ящIауэ унагъуэр зэхэст.
- Адыгэхэм сыт щыгъуи жаIэ: «ЗэкъуэшитI зэгъусэу зауэ ягъакIуэркъым. Щыри зэуэ дыдэкIмэ адэ-анэр дауэ хъуну? Мухьэмэд, еджэн щIэбдза къудейщ, уэ укъэдгъэнэфынущ. Иджыри жьыIуэщ а зауэ гуащIэм ухыхьэну», - жиIэрт къуэшхэм я нэхъыжь Бэчмырзэ.
- Дауэ сыкъанэу? – идэркъым Мухьэмэди. – Фэ жыфIэм зэи сыфIэкIакъым, ауэ мы IуэхумкIэ сигу ислъхьар сывгъащIэ. Си ныбжьэгъухэр псори дэкIыу, сэ сыкъэнэну ара?!
ИтIанэми, и къуэшхэр къызэрыхуэгузавэр къыгуроIуэри, я гур фIы ищIыжыну хуожьэ:
- Фымынэщхъей мыпхуэдизу, кхъыIэ! Псори тэмэм хъунущ! Уеблэмэ, сэ япэу къэзгъэзэжынщи, фэ иджыри фыкъезгъэблэгъэжынщ. ДызэкIэрыхункъым, фымыгузавэ. Мамэ жиIэ хабзэр фщIэжкъэ: «Фэ Iэнэ лъакъуищым фыхуэдэщ, зы лъакъуэр щIэхумэ, адрейхэр гугъу ехьынущ… Сэ къэзгъэзэжынущ, Iэмал имыIэу…»
Пэж дыдэуи, Мухьэмэд япэу къигъэзэжащ. Зауэм зэрыкIуэрэ мазищ нэхъ дэмыкIыу, унагъуэм тхылъ къахуэкIуащ, я щIалэ нэхъыщIэр зэрыщымыIэжымкIэ… ШынэхъыщIэм и кIуэдыкIар уIэгъэ мыкIыжу къытенащ къыдалъхуахэм я гум.
- Iэнэ лъакъуищыр щIакъуэ хъуащ уэрыншэу, си къуэш цIыкIу, - жи Мэжид. – Уэрыншэу псори нэгъуэщI хъуащ!
Бэчмырзэрэ Мэжидрэ иджыри Iэджэрэ бгъэдэсащ я къуэш нэхъыщIэм и сыным. Ахэр емызэшыжу епсалъэрт щIалэм. КъыжраIэ псор къыгурыIуэ хуэдэ, сурэтым къиплъурэ и къуэшхэм къахэплъэрт, игъащIэкIи щIалэу къэна сэлэтыр…
