30 июля, 2024 - 09:45
Кеслерини хунерлиликлери, итиниулюклери бла да жетишимли болгъан жашларыбыз бла къызларыбыз аз тюйюлдюле. Окъуулулукъларын, ангылауларын да иш юсюнде кёргюзте билген жаш тёлюбюзню барлыгъы ышаныулукъну кючлегени да сёзсюздю. Аллайларыбыздан бириди Чочуланы Рустам. Ол Къабарты-Малкъар къырал университетни информациялы технологияла эмда экономика колледжини программистлени хазырлагъан бёлюмюню 3-чю курсун бошагъанды.
Рустам гитче классладан да сюйгенди математиканы. Артда уа физиканы жашырынлыкъларына бютюн сейирсиннгенди. Мектепде тарыхны дерслеринде грекли математик эмда астроном Эратосфен Киренскийни бизни жыл санаугъа дери экинчи ёмюрде окъуна Жер жюзюню уллулугъун къалай тергегенин билгенинден сора уа, бу дерслеге бегирек тартылгъанды. Аланы уа школда Чочуланы Асият Рамазановна тюшюндюргенди.
Болсада тогъузунчуну бошагъан кезиуюнде ол къарындашы окъуй тургъан жерге Египетге кетеди, аллай оноуну элни жамауаты этген эди. Каирде бир жылны туруп, арап тилде сёлеширге да юйреннгенди. Алай математикагъа бла физикагъа сюймеклиги кесин эслетмей къоймагъанды. Артха къайтып, бу жаны бла усталыкъ алыргъа талпынып, КИТиЭ-ге сынаула да бермей, окъургъа киргенди.
Алай бла аны биринчи курсундан да билимге итиннген жаш окъуучулагъа, жаш тёлюге, абитуриентлеге деп чыгъармачылыкъ, илму ызлада къуралгъан тюбешиулеге, олимпиадалагъа, жыйылыулагъа къатышады. Эм алгъа колледжни биринчи курсуна киргенлени байрамына баргъанында, Россей даражада болгъан программалагъа, проектлеге кёре кёп затха къошулургъа онг болгъаны кёллендиргенди аны.
Алай бла ол, кесини муратын толтурургъа талпына, форумлагъа къатышып башлайды. Биринчи курсда алыкъа кесибизни регионубузда къуралгъанлагъа къатыша, программала жазгъанды, математикалы санауланы да этгенди. «Хар нени да кёрюрге, билирге къызыннган, тынгысыз адамма, аны ючюн бир жеримде туруп туралмайма», - деп, кюледи кеси уа. Биринчи кере битеуроссей форумгъа уа Рустам Сахалиннге самолёт бла учханды. Анда шахарны Правительствосу онбеш башха-башха иш берген эди. Ары къатышханлагъа сайтла, приложенияла къураргъа керек болгъанды.
Таулу жаш къошулгъан къауумда алты адам ишлегенди. Ала экинчи жерге чыгъып, даражалы дипломла, гаджетле бла да саугъаланнгандыла. Ызы бла Таганрогда, Каспийде бардырылгъан форумлагъа баргъанды, андан тышында да, белгили алимлени сейир лекцияларына тынгылагъанды.
Сочиде алгъаракълада озгъан халкъла аралы жаш тёлю фестивальгъа уа 180 къыралдан келгендиле келечиле. Мында Бельгиядан, Къытайдан, Нидерландладан, Тюркден адамла бла да танышханды. Алагъа Россей шуёх къырал болгъаныны, форумну магъанасыны юсюнден да ала бла ушакъла бардыргъанды. Кёп болмай ол Кърымдан къайтханды. Анда Ю. Гагарин атлы Битеуроссей жаш тёлю чыгъармачылыкъ форумгъа къатышханды. Мында уа белгили космонавтла бла тюбеширге онг тапханды.
Анга эм сейир а астрофотограф, музыкант эмда «Росатом» бёлюмню лектору Николай Вдовин бла танышханы болгъанды. Ала форумда бирге ишлегендиле. Аны кючлю телескопу бла жулдузланы суратха алып, халларына къарап, тинтиуле да бардыргъандыла.
– Жулдузла бла суратла аллай ариула болгъандыла, аланы футболкалада, башха быстырлагъа да салып, кёзню къууандырырча этиллиги да айтылгъанды. Бу форумну кесини аллай энчи фирмасы барды, ала анда хайырланыллыкъдыла. Тюбешиуден аслам сейир материал да жыйышдыргъанма, - дегенди Рустам.
Ол тюкенлеге, фирмалагъа, энчи адамлагъа да сайтла жарашдырады. Тюбешиуледе, форумлада да аны хунерин кёрюп, заказла бергенле да кёпдюле. Аны мураты уа грант жаны бла жамауат къыйналмай тюшюнюрча программаланы хазырларгъады. Колледжни бошап, «Программала къурау» неда «Жаш тёлюню ишлери» жаны бла ызладан биринде усталыгъын ёсдюрюр умуту да барды.
Бош заманы алай кёп къалмай эсе да, илму фантастикагъа да сейири барды. Бу жаны бла фильмлеге къарамайды, жаланда ала къайсы чыгъармалагъа кёре салыннган эселе да, ол китапланы окъуйду.
– Биз школгъа жюрюген заманыбызда артыкъ эс бурмайбыз ансы, анда программа сейирди, артда кесинге къайсы жолну сайларыгъынгы алгъадан билирге да болады. Студент кезиуде уа, окъуудан тышында да, башха тюбешиулеге къатышсанг, ала кёз къарамынгы кенгертедиле, кесинге иш да, шуёхла да табаса, ангылауунг да игилене барады, – деп, жаш тёлюню окъуугъа эс бурургъа чакъырады.
Аны жетишимлерине уа юйдегиле бютюн къууанадыла. Ол кесини жашау жолунда ыннасы Тогъузаланы Лида болгъанына да къадарына ыразыды. Элге барса, аны эм алгъа жокъларгъа ашыгъады. Ёмюрледен бери абадан тёлюбюз ёсюп келгенлени, жаланда айтхан сёзлери бла угъай, кеслери тындыргъан ишни юлгюсюнде юйрете, хар нени да тынгылы ангылата билгендиле.
МОКЪАЛАНЫ Зухура.
