19 августа, 2024 - 10:13
Арт тёрт жылны ичинде урунуу рынокну пандемия, ызы бла тыш къыралла салгъан чеклениуле бек тюрлендиргендиле. Кёп затланы тышындан ташымай, кесибизде чыгъарыу хайырлы болуп тебирегенди. Аны ючюн энди ишчи усталыкълагъа сурам ёседи, башхаларыны кёбюсю да изленедиле. Бизни республикада окъуу юйледе анга къалай къарайдыла, жаш тёлю кимге окъургъа сюеди, ызы бла иш табаламыды? Предприятиялада уа болум тюрлене баргъанына не дейдиле? Бу соруулагъа жууапла излеп, къауум адам бла ушакъ этгенбиз.
Альбина ВИНДИЖЕВА,
КъМКъУ-ну вузгъа хазырлау эмда профориентация иш жаны бла бёлюмюню башчысы, социология илмуланы кандидаты:
– Жаш адамла къаллай усталыкъланы сайларгъа сюйгенлерини юсюнден айтсам, биринчи жерге багъыу ишни салыргъа боллукъду. Стоматология жаны бла окъургъа сюйгенле да кёпдюле. Дагъыда юрист, экономист, къурулуш-инженер усталыкълагъа, архитекторгъа да сурам уллуду. Арт жыллада IT-сферагъа аслам эс бурулады, информатика, информациялы къоркъуусузлукъ дегенча бёлюмлени да сайлайдыла.
Алтууланы Мурат башчылыкъ этген ITV компания бла келишиулюкде ишлегенибиз себепли, информациялы технологияла жаны бла окъууну тауусханланы кёп къалмай барын да анда ишге орнатыргъа онг барды. Дагъыда лингвистиканы сагъынырыкъ эдим: анга окъутхан факультетге шёндю сейир болмагъанча уллуду.
Университетни колледжлерини юслеринден айтсам а, окъуугъа алыу жаны бла аланы барында да жарсыу жокъду. Сурам бегирекда медицина эмда дизайн колледжлеге уллуду, педагогикагъа да кёпле барадыла.
Окъууну тауусханланы ишге орнатыугъа университет бек уллу эс бурады. Аны бла мында Карьераны айнытыу управление кюрешеди. Кесибизде, тыш регионлада болсун, бош ишчи жерлени тинтеди, жаш адамланы ала бла шагъырейлендиреди. Керек болса, тюз шёндю изленнген усталыкъла бла байламлы къошакъ билим бериледи.
Зарема КУРАШИНОВА,
КъМКъАУ-ну Карьера арасыны башчысы:
– Бизде окъуугъа кириу, неда ишге орналыу жаны бла чурум жокъду дерге боллукъду. Университетни аты кеси айтып турады мында кимге окъутханларыны юсюнден. Шёндю къуру республикада угъай, битеу къыралда да агропромышленность комплекс кётюрюлген кезиудю. Аны себепли агрономла, ветеринарла бек изленедиле. Инженер-техника усталыкълагъа да сурам ёсгенди.
Окъуугъа орналыуну юсюнден айтханда, энтта да бир жангычылыкъны юсюнден билдирирге сюеме. Ол – целевой окъууду. РФ-ни Эл мюлк министерствосу «Россейде иш» порталда вакансияланы, излемлени тинтип, анга кёре АПК-да предприятиялагъа къайсы усталыкъдан неллай бир адам керек боллугъун биледи, вузну ала бла шагъырей этип, окъуугъа целевой халда алыргъа борч салады.
Окъуугъа алай кирген жаш адам, аны тауусхандан сора, келишимде белгиленнген заманны ол предприятияда ишлерге керекди. Шёндю бизни университетде битеу жерлени ондан бири ма аллайладыла. Алай жылдан-жылгъа кёбейе барып, бары да целевой болуруна ушайды. Ол а нек?
Аны сылтауу ишчиле жетмегениндеди. Алгъын заманлада выпускникле иш табалмай къыйналыучу эселе, энди уа предприятияла ишлерге адам табалмай къыйналадыла. Бу кюнледе бирини келечилери аш этген устаны излеп, бизге келгендиле. Кимни алгъандыла, билемисе? Жаланда экинчи курсну тауусхан бир къызны. Ол энди мында окъуй, анда да ишлерикди.
Светлана ТЕСЛЕНКО,
Ново-Ивановское элде орналгъан «Ленинцы» эл мюлк предприятияны келечиси:
– Тюненеги выпускникледен бизге иш излеп бир киши да келмегенди. Ол а предприятиябыз элде болгъаны ючюн сунама. Шёндю хар адам да шахарлада турургъа эмда ишлерге итинеди.
Предприятиябызны «Россейде иш» порталда озгъан айны ахырында онжети бош ишчи жери бар эди. Сёз ючюн, агрономну, зоотехникни, сют жарашдыргъан цехде ишчини айлыкълары 35-40, трактористни уа 50 минг сомгъа да жетеди. Адам ишлер кёллю болгъанын кёрсек, анга башха онгла берирге да кюрешебиз. Сёз ючюн, мында юй алыргъа болушабыз.
БАЙКЪАЗЫЛАНЫ Азамат,
«Телемеханика» заводну директоруну орунбасары – тамата инженери:
– Адам жетмейди деп айталлыкъ тюйюлме, келедиле, ишлейдиле. Ол санда тюненеги студентле да бардыла. Бизде окъуу практиканы бардыргъан тёре кетмегенди. Аны себепли студентле мында сынам аладыла. Биз аланы, ала да ишни жаратханла ызы бла диплом къоллу болуп, мында ишге орналадыла. Алгъаракъда электронщик, монтаж ызны оператору деген усталыкълагъа юйреннген талай жашны алгъанбыз. Артда уа, завод айный баргъан кезиуде, чпу-станоклада ишлей билгенле, технологла, инженерле да изленирикдиле.
ТОХАЛАНЫ Хыйса,
«Гипсолит» заводну башчысы:
– Бусагъатда бизге керти да биринчи керек болгъанла – программистледиле, IT-специалистле да дейим. Андан сора инженер-механик оборудованиягъа къарагъан адамла, сатыу-алыу бла кюреширик менеджерле да излейбиз. Жаш адамланы юсюнден айтханда, хау, келедиле, алай кёб а тюйюлдюле. Керти да мынга ышанырча деген, ишге берилгенле, букъулу жерге барлыкъ тюйюлме демегенле да бардыла. Алай ала бек аздыла.
Евгений КУДОРЕНКО,
Чегемде мияла заводну башчысы:
– Бизде, Къабарты-Малкъарда, кёп къалмай хар жердеча, ишчиле жетмейдиле. Аны бла байламлы мен алгъаракъда «Къурулушчу» колледжге окъуна барып, заводда сынам ишлерин бардырырча жаланда эки студентни табалгъанма. Аны себепли бизге аллай специалистле, дагъыда бир ненча тюрлю ишчи усталыкълары болгъанла да керекдиле. Выпускниклени юсюнден айтханда, шёндюледе иш излеп бир адам да келмегенди. Быйыл окъууну тауусханла бизни жаныбызгъа да атланырла деп ышанама.
Сорууну УЛБАШЛАНЫ Мурат бардыргъанды.
