10 сентября, 2024 - 08:45
Байкъазыланы Магомед Ростов шахардагъы Россей Федерацияны Къоруулау министерствосуну 183-чю авиациялы специалистлени хазырлагъан юйретиу араны жетишимли бошагъанды, прапорщик чыны барды. Ол бизни бла ушагъында умутларыны юсюнден айтады.
- Магомед, аскерчиликни нек сайлагъанса?
- Сабий заманымдан да кесими аскерчи болуп кёреме. Алыкъа муратыма толусунлай жетмегенме. Жаланда орта специалист билим алгъанма.
Сегизинчи классны Кёнделенни 2-чи номерли школунда бошап, Бабугентде кадет корпусха кирген эдим. Аскер низамны биринчи дерслерин анда алгъанма. Бу жылларымы эсгере, бизни юйретиучюлерибиз Темуккуланы Огъурлуну жашы Аланнга бла Гузиланы Магометни жашы Алийге ыспас этерге сюеме. Бу жашла бизге аталыкъ, къарындашлыкъ, устазлыкъ да этгендиле. Терс жолгъа кетмезча, барыбызны да къаты тутхандыла. Адамлыкъны, кишиликни, шуёхлукъну да биринчи дерслерин бу жашла бергендиле манга.
- Ростовдагъы юйретиу араны уа нек сайлагъанса?
- Ол усталыкъ мында кёпледе жокъду. Аскер авиацияда къуллукъ этиуню ёхтемликге санайма. Самолётланы къоркъуусузлугъун жалчытыу, аланы техника жанларына къарау да мени борчум боллукъдула. Бир жангы затда, ызда атымы иги бла айтдырыргъа итинеме.
- Окъуу программагъыз къалай эди? Къайсы дерслени бегирек жаратханса?
- Усталыгъым бла байламлы дерсле бары да сейир эдиле. Андан сора да, психология, философия, социология дегенча дерсле да бар эдиле. Ала бизни жашаугъа тюз кёзден къараргъа, кёпчюлюкде кесибизни жюрюте билирге, жамауат бла ишде низам сакъларгъа юйретгендиле.
Усталыгъымда жууаплылыкъ бек кёпдю. Нек десегиз, самолётну кёкге ашырырдан алгъа аны хар гитче керегине окъуна тынгылы къарау борчум боллукъду. Аны себепли предметлеге да кёл салып окъугъанма. Берилген материалны иги окъуп, юй ишни да тынгылы хазырлагъанма.
- Къаллай бир заман окъугъанса?
- Эки жыл бла он ай окъутхандыла. Ол заманны ичинде Су-30 СМ истребитель самолётну тюз ишлеуюн жалчытыргъа юйреннгенме. Энди уа мени ишге ашырадыла. Чита шахарда бир жыл ишлерге керекме. Алай заманымы тас этмей, окъууну да къолгъа аллыкъма, Аскер академиягъа кирирге умутлума.
- Сенден сора анда республикабыздан жашла окъугъанмыдыла?
- Огъары Малкъардан Лелюкаланы Кязим, Тырныаууздан Жануккуланы Расул, Заюководан да жашла бар эдиле. Бек татлы тургъанбыз бирге. Туугъан жерингден узакъда жерлешлеринги кёрсенг, аланы барын да къарындашха санайса. Бир бирге сакъ болгъанбыз.
- Аскерчиликни сайлагъанынга уа атанг бла ананг не дейдиле?
- Сайлауума къажау болмагъандыла. Тюздю, заман къыйынды, дуния башы ырахат болмаса да, жюрегим сюйген жумушдан тыймагъандыла. Манга уллу ышаныулукъ кёргюзтюп, билеклик этгендиле. Бек багъалайма арабызда болгъан ангылашыныулукъну. Бюгюн жанымы сакълар муратда сайлагъан усталыгъымдан къачсам, кесими чынтты эр кишиге санаялмам.
- Юйюрюнгю юсюнден айтсанг эди.
- Ишчи юйюрденме. Аны да насыбымы бир шартына санайма. Жокъду бизни тилибизден ариу тил, ашыбыздан татыулу аш, ниетибизден таза ниет. Эллилерим бла тюбешиу манга бек хычыуунду. Эки гитче къарындашым барды. Зурабха 19 жыл болады, быйыл медицина колледжни бошап, «къызыл диплом» алгъанды. Ол бизни барыбызны да къууандыргъанды. Ючюнчюбюз Карим алыкъа гитчеди, быйыл 1-чи классха барлыкъды.
Атабыз Расул бир заманда ишден къачмагъанды. Малчылыкъ бла кёп жыл кюрешгенди. Биз ёсе келгенде уа, узакълагъа кетип, вахта амал бла ишлегенди. Бусагъатда уа Элбрусда темир жалгъаучу болуп урунады. Анабыз Разият Нальчикде психо-неврология диспансерде ишлейди. Ол да мындан ары жюрюп, бизни ючюн кюрешеди.
Дагъыда экиге айланнган эгечлерим бла къарындашларым кёпдюле. Биз ала бла туугъанладан да къаршыбыз. Къаты байламлыкъ жюрюте, уллу айтханны сёзюне гитче тынгылай, намыс бере, ёсе келебиз.
- Газет окъуучулагъа не айтыргъа сюеди.
- Биз аз санлы миллет болгъаныбыз белгилиди. Сайлагъан усталыгъымда жетишимли болуп, таулу халкъны танымагъанлагъа да танытыргъа сюеме. Мында усталыгъыма кёре иш жокъду. Алай граждан самолётла бла ишлер онг боллукъду, аскерчиликде жылларым толсала. Ары дери уа таулу атыма, къаныма кертичилей къалыргъа сюеме. Бизни элни юсюнден айтханда уа, атларын айтдыргъан алимлерибиз, спортчуларыбыз, жазыучуларыбыз, композиторларыбыз, жырчыларыбыз бола келедиле. Мен да аланы тизгинлерине къошулургъа сюеме.
- Жашауда санга юлгю болгъан кимди?
- Аппам Махти. Сабий заманымдан биргесине айланыргъа сюйгенме. Кёп ариу сёзюн эшитгенме. Ала манга бюгюн да жашауумда жарайдыла. Ыннам Сакинат а огъурлу, сабийлени сюйген инсанды. Аны кёзлериндеги сюймекликни узакъда бек тансыкълайма. Жууукъларымы араларында жюрек къыйын болмай, татлы жашай, эсек – ол эки къартыбызны хайырыды.
