10 декабря, 2024 - 09:15
Зи узыншагъэкIэ гукъеуэ зиIэхэр махуэкIэрэ щIэлъу, къыщеIэзэу Налшык дэт 3-нэ поликлиникэм иIэ къудамэм сыкIуэн хуейуэ къыслъыкъуэкIат. ПцIыр сыткIэ щхьэпэ, абы хухаха 4-нэ къатыр гурыхьт, и лъэгур зэщIэцIууэжу, лыдырт. И блынхэри апхуэдэт. Абы и закъуэ – зэрыполиклиникэу къабзэлъабзэщ, нэхъапэхэми мызэ-мытIэу сыщIыхьати гунэс сщыхъуат. ПIалъэ кIэщIкIэ цIыхур зыщIэлъ, мастэ къыщыхаIу, хущхъуэ къыщрахьэлIэ къатым и унафэщI Щоджэн Аминэ си тхылъымпIэхэр сIихщ, сызыгъэпIейтеймкIэ къызэупщIри, къыдэлажьэ дохутырхэм ящыщ зым деж сигъэкIуащ. СымыгъэщIагъуэу къэнакъым Щоджэн Аминэ и зэпIэзэрытагъыр, и зыIыгъыкIэр, и гуапагъыр, и ныбжькIэ щIалэу щытми, жэуаплыныгъэ зыпылъ апхуэдэ IэнатIэ и пщэ къызэрыдэхуар. Гу лъумытэнкIэ Iэмал иIэтэкъым адыгагъэ, цIыхугъэ зэрылъ унагъуэ ар къызэрихъукIам.
Аминэ къуажэкIэ Урыху щыщщ. Абы и адэ Мартин пщIэрэ щхьэрэ зиIэ цIыхуу зэрыщытым куэд щIауэ сыщыгъуазэщ. Я жылэм дэт консерв заводым и унафэщIу щыщыта зэманым зэрэ тIэурэ сыIущIащ.
Къуажэ школым фIыуэ щеджащ Аминэ. Япэ классым щыщIэдзауэ еплIанэр къиухыху сабийхэм анэ папщIэу къащхьэщыта, щIэныгъэм япэ лъэбакъуэхэр хезыгъэча Гугъуэтыж Лимэ хуабжьу къазэрегугъуар нобэми щыгъупщэркъым. Курыт классхэм кIуа нэужьи и еджэныр къигъэтIэсхъакъым. Дауи, ныбжьыщIэм щIэныгъэфI игъуэтыныр нэхъыбэу зэлъытар егъджакIуэрщ, абы предметыр щIэблэм зэрабгъэдилъхьэрщ. Щоджэнхэ я пхъум сыт щыгъуи IэфIу игу къегъэкIыж и егъэджакIуэхэр, абыхэм яхэткъым игу къыдэмыхьа, ауэ псом хуэмыдэу ар яхуэарэзыщ ямылейуэ зыдихьэха есэпымкIэ, физикэмкIэ, урысыбзэмкIэ иIа егъэджакIуэхэу Гугъуэтыж Заремэ, Жэмбей Маритэ, Псэунэкъу Зарет сымэ.
- Курыт классхэм сыщыщIэс лъэхъэнэм математикэм сыдихьэхырти, IэщIагъэ схуэхъуныр абы епхауэ щытыныр си хъуэпсапIэт, - жеIэ Аминэ. – Олимпиадэхэм сагъакIуэу, абыхэм ехъулIэныгъэ къыщысхьу секIуэкIащ. АрщхьэкIэ класс нэхъыжьхэм сыщеджэу си мурадым зихъуэжащ. Си адэм и гур узу къыщахутам, абы дохутырхэр къызэрелIэлIар слъэгъуа нэужь, ахэр зыпэрыт лэжьыгъэ щхьэпэм си гъащIэр тезухуэну гупыж сщIащ. Арати, школ нэужьым Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и медицинэ къудамэм сыщIэтIысхьащ.
КъБКъУ-м и медицинэ къудамэр къызэринэкIа нэужь, адэкIи и еджэным пищащ Аминэ: терапиемкIэ - интернатурэр, кардиологиемкIэ - ординатурэр къиухащ. АдэкIэ и лэжьыгъэ гъуэгуанэр щыщIидзэнум здегупсысым, къыдеджа хъыджэбз цIыкIухэм ящыщ зым хъыбар къригъэщIащ, езыр здэщыIэ IуэхущIапIэр IэщIагъэлI зэрыхуэныкъуэмкIэ. Апхуэдэ щIыкIэкIэ пщащэм 2012 гъэм Налшык дэт 7-нэ (иджы 3-нэщ) поликлиникэм лэжьэн щыщIидзащ. А гъэм медицинэ IуэхущIапIэм къыщызэIуахат сымаджэхэр махуэкIэрэ зыщIэлъ къудамэ щхьэхуэ. Ар дохутыр хуэныкъуэти, IэщIагъэлI ныбжьыщIэр абы ягъэуври, хуэм-хуэмурэ зыпэрыува Iуэхум ижь хуэхъуащ. АбыкIэ Аминэ дэIэпыкъуэгъушхуэ къыхуэхъуащ и лэжьэгъу нэхъыжьхэр. И IэщIагъэм фIыуэ зэрыхищIыкIыр, и IэнатIэм гу къабзэкIэ зэрыбгъэдэтыр къалъытэри, илъэситху ипэкIэ Щоджэныр сымаджэхэр махуэкIэрэ зыщIэлъ къудамэм и унафэщIу ягъэуващ.
- Ди гупыр, 4-нэ къатым щылажьэхэр, цIыхуихщ дызэрыхъур, - пещэ Аминэ и псалъэхэм, - зы унагъуэм хуэдэу дыкъызэдогъуэгурыкIуэ жысIэми, сыщыуэну си гугъэкъым. Ауэ лэжьыгъэ щыхъукIэ зэзэмызэххэ псалъэмакъ гуэри къыщыкъуэкI щыIэщ: е сымаджэр зыгуэркIэ мыарэзыуэ, е нэгъуэщI лъэныкъуэкIэ. Апхуэдэхэм деж дяку къыдэхъуа зэгурымыIуэныгъэр зэтес ещIыж поликлиникэм и дохутыр нэхъыщхьэ Дол Маринэ. Абы щыгъуэми нэфI-ней хилъхьэу зы лъэныкъуэ гуэр иубыдыркъым, пэжыращ, захуагъэращ сыт щыгъуи зи телъхьэр. Абы щIызгъунуращи, дэ, дохутырхэм, сыт хуэдэ IуэхукIэ абы зыхуэдмыгъазэми, сытым дежи жэуап тэмэм щыдогъуэт.
Зи IэщIагъэм нэхъуеиншэу бгъэдэт, сымаджэр зи щхьэм езылъыт бзылъхугъэ щIалэм игу къеуэхэм ящыщщ зызыгъэхъужыну къыхуэкIуэ цIыхухэм я нэхъыбэр я узыншагъэм тэмэму зэремыгугъур.
- ЦIыхум и узыншагъэр зыхуэдэнур дохутырым и закъуэкъым зэлъытар. Зыхуэсакъыжын хуейщ дэтхэнэ зыри, - жеIэ Аминэ. – Псалъэм щхьэкIэ, ди деж къакIуэхэм мымащIэу къахокI ди чэнджэщхэм щIагъуэу емыдаIуэ, «мыпхуэдэ хущхъуэ зэпхьэлIэн хуейщ» жытIэмэ, арэзы къыддэхъуу, ауэ ди чэнджэщыр Iэпэдэгъэлэл ящIу. Языныкъуэхэм е къафIэIуэхукъым, е ящогъупщэж. Абы къыхэкIыу етIуанэу, ещанэу къытезыгъэзэж къахокI. ИтIанэ мыхьэнэшхуэ иIэщ ерыскъыми. ЦIыхум и узыншагъэм дежкIэ нэхъ зэгъыу щытхэрщ ишхын хуейр. Апхуэдэу гулъытэ лей хуэщIыпхъэщ лъэсу къэкIухьыным. Абы уи Iэпкълъэпкъыр епсыхь, узхэм пэIэщIэ уещI. Ди щIыпIэр дахэщ, ди лъэс лъагъуэхэр захуэщ, ди паркым хуэдэ зиIэ щыIэххэу си фIэщ хъуркъым, а сыздэщыIахэм изолъытри. Псом япэрауэ, цIыхум и узыншагъэр зэлъытыжар езыращ, куэд дыдэ елъытащ абы и щхьэм хуищIыж гулъытэм, дохутырым и чэнджэщхэр зэригъэзащIэм.
Гуп дахэу зэхэтщ Аминэ щылажьэ 3-нэ поликлиникэм щыIэхэр. Поликлиникэм щылажьэ нэхъыжьхэм ядэплъейуэ, абыхэм я фIыр зыхилъхьэу, езыми и Iуэху бгъэдыхьэкIэ иIэжу къогъурыкIуэ Щоджэн Аминэ. Мазэм къриубыдэу ику иту цIыхуи 120-рэ хуэдиз къокIуалIэ ар щылажьэ IэнатIэм. Абыхэм дэтхэнэми задебгъэкIун, бгъэдыхьэкIэ къахуэбгъуэтын, дзыхь зыхуебгъэщIын папщIэ шыIэныгъэшхуэ пхэлъын хуейщ. Апхуэдэ Iуэхум кIий-гуо, тэмакъкIэщIагъ хэт зэрымыхъунур фIы дыдэу къагуроIуэ Амини абы и лэжьэгъухэми.
И насыпщ зи нэгум угъурлыгъэрэ гуапагъэрэ иплъагъуэ дохутыр бзылъхугъэ лъагъугъуафIэ Щоджэн Аминэ. Сыту жыпIэмэ, ар бгъэдэтщ гукъуэпскIэ зыпыщIа IэщIагъэм. Бгъэдэтщ и лэжьэгъухэри, и унафэщIхэри, псом ящхьэращи, зи узыншагъэкIэ гукъеуэ зиIэу абы деж къакIуэхэри къыхуэарэзыуэ. Я насыпщ апхуэдэ бын зыгъэса адэ-анэми – Щоджэнхэ Мартинрэ Лерэрэ.
