23 декабря, 2024 - 13:59
Сабийлени ёз юлгюлеринде, иш юсюнде чыныгъыулукъда ёсдюргенлери бла бирге аланы окъууда билимде, къол хунерге итиниулюкде да жетишимли болурча юйретгенлери бла ата-анала хурметге, ыспасха тийишли боладыла. Аллайларыбыз къоша келедиле юлюш адет-тёрелерибизни, маданиятыбызны сакъланырына, айнырына да.
Акъболатланы Ибрагимни бла Мариямны юйюрлери узакъ эмда ариу, сейир тарыхлы тау элибиз Огъары Басханда жашайдыла. Къудуретни ахшылыгъындан, алты сабийни да ёсдюредиле.
Мариям кеси уа Элбрусданды. Анда Аталаны Сагитни шуёх юйюрюнде ёсгенди. Гитчелигинден окъуна къол усталыкъгъа хунери барлыгъы элде къоншу тиширыуланы окъуна сейирге къалдыргъанды. Гинжилерине жыйрыкъчыкъла тигеме деп, анасы Фатиманы къумачларын аз кере туурамагъанды. Алай эсе да, ол а гитче къызчыкъны аллай талпыныулугъуна, ол къолу бла тикген затла машинка бла этилгенча тапчыкъла эмда омакъла болгъанларына къууаннганды.
Мектепде окъугъан кезиуюнде да Мариям, анасын къыйнай турмай, байрамгъа керекли, башха быстырланы да кеси тигип къойгъанды. Хунерин андан ары айнытыргъа кёлленип, школну бошагъанындан сора Тырныауузда регион колледжде да билим алгъанды.
Айхай да, артда къайынла бла бирге жашагъан келиннге эмда кёп сабийли анагъа бу хунер жарамай да къалмагъанды. Ол бюгюнлюкде сайлаууна аз да сокъуранмайды. Бусагъатда машинкала бла териден кийизле, габарала, чарыкъла, таулу бёркле, башха затла да тигеди. Аланы уа тышындан келгенле бир да сюйюп аладыла.
Терилени уа асламысында ууакъ аякълыланыкъыланы хайырланадыла. Ибрагим аланы тазалагъан, жуугъан, ийлеген да кеси этеди. Ол да кеси аллына тюшюннгенди бу хунерге. Болсада КъМКъУ-ну химия-биология бёлюмюн бошагъаны да себеплик эте болур. Алай эсе да, юйюр терилени бояп кюрешмейди, аланы табийгъатдан тюрсюнлери бла къояды. Сёз ючюн, бир кийизни этер ючюн, эм азындан беш-алты тери керек болады.
Малланы уа юйде да тутадыла, пух эчкиле, тууарла, кийик эчкиле да бардыла. Аладан тышында – тауукъла, къоянла да. Биченни да кеслери хазырлайдыла. Бахчада да аслам зат ёсдюредиле, тахта кёгетледен сора да, балли, алма, кертме да кёпдю. Битеу да бу ишлени тамамларгъа уа сабийле болушлукъ этгенлей турадыла. Андан сора да, ала сютню къалай жарашдырыргъа, айран эмда бишлакъ эте да биледиле.
Юйюрню атасы, андан тышында, жаныуарланы-хайыуанланы башларындан кеппайла да хазырлайды. Аланы да сурагъанла асламдыла. Бир жол а Ибрагим ала бла «Алтын къол» фестивальгъа да къатышханды. Мариямны уа анда болгъан ариу эмда сейирлик затланы кёргенинден сора, жумушакъ эмда тюрсюнлю илляуланы эшерге илхамы ачылгъанды.
Бюгюнлюкде аланы да туристле сюйюп аладыла. Къызчыкълары Амина да киштикчикле эшеди, инжиледен бууунлукъла, боюнлукъла, жюзюкле да этеди. Озгъан жылда уа юйюр къол хунерлери бла Къулийланы Къайсын атлы Малкъар къырал драма театрда къарачайлыланы туугъан журтларына къайтханларына аталгъан кёрмючге да къатышханды.
- Таулулада эше билмеген тиширыу жокъду. Сора, ол хунер да бола тургъанлай, ариу, кёзге да хычыуун кёрюннген затчыкъланы нек эталмайма да деп, гинжилени, жаныуарчыкъланы эшерге да кеси аллыма юйреннгенме. Биз бир зат бла кюрешсек, анга сабийлени сейирлери да ачылады. Кёре турсала уа, юйреннген да этедиле, эслеринде да къалады, - деп, хапар айтханды Мариям.
Алты сабийни ёсдюргени эмда юйретгени ючюн а аны къырал «Ана махтаулукъну» биринчи даражалы майдалы бла саугъалагъанды. Ол кеси уа бири биринден ууакъчыкълагъа къараргъа хар заманда да болушлукъ этип тургъан къайын анасы Сансабилни хурмет бла эсгереди. Ол, андан сора да, юйню тутаргъа, нени къалай этсе тап боллугъун да юйретгенин айтып, ыспас да этеди.
Белгилегенибизча, сабийле алтыдыла. Таматалары Аслан быйыл тогъузунчуну бошагъанды. Мектепден чыгъып, КъМКъУ-ну информациялы технологияла эмда экономика колледжине кирир муратдады.
Абдуллах а сегизинчи классны тауусханды. Ол къуруда бешлеге окъуйду. Математикадан Окъуучуланы битеуроссей дерс олимпиадаларында призёр болгъанды. Бу жаны бла «Кюн шахар» сабий чыгъармачылыкъ академияда бардырылгъан эришиулеге да къатышханлай турады, быйыл биринчи жерни алгъанды.
Сабийле барысы да математика дерсни жаратадыла, билген да иги этедиле. Расул, Магомет, Амина да алыкъа школчуладыла. Алим а биринчи классха быйыл барлыкъды. Расул боксдан жараулагъа да жюрюйдю, тренери Хаджиланы Тимурду. Бу жаны бла жетишимлери да барды.
- Уллула гитчелеге болушлукъ этедиле. Къарындашла эгешчиклерине бютюн сакъдыла. Араларында шуёхлукъ сезимлери кючлюдю, аны ючюн ыразыбыз, къууаннган да этебиз. Биз кесибиз уллу юйюрледе ёсмегенбиз, сиз а насыплысыз, адамлары болгъан – ол инсаннга бу дунияда эм уллу байлыкъды деп, ол халда юйретебиз. Эм алгъа адет-тёрелеге тюшюндюребиз. Малкъар тилни да иги биледиле, - дегенди юйюрню анасы бизни бла ушагъында.
Кертиди, бу дунияда адамгъа эм уллу насып – ол аны шуёх юйюрюдю. Жюреги аны жаланда мында тынчаяды. Къыйын, тынч кюнлеринде да инсан болушлукъну, билекликни да юйюрюнде табады.
Белгилегенибизча, уллу юйюрню ёсдюрюп, ала барысы да тюз жолну барырча эталгъан – ол алай тынч жумуш тюйюлдю. Болсада Ибрагим бла Мариям, бири бирини акъылларына тюшюнюп, сен-мен демей, жетгени жетгенича, этиллик жумушха узала, арада хурмет сезимни кючлегенлей жашайдыла. Бюгюнлюкде кеслерин насыплыгъа санай, ёсдюргенлери эллерине, миллетлерине да жарарла деген умутдадыла. Аллай юйюрле уа жаланда кеслери жашагъан жамауатны угъай, саулайда халкъыбызны байлыгъыдыла.
Трамланы Зухура.
