11 марта, 2025 - 09:03
Мектепми огъесе башха билим берген махкемелеми болсунла, аланы даражаларын, къалай ишлегенлерин устазла эмда окъуучула кеслерини жетишимлери бла ачыкълайдыла, деген оюм жюрюйдю жамауатда. Баям, ол керти да болур. Нек дегенде аны алайлыгъын жашау кеси да кёргюзте келеди.
Бютюнда алыкъа педагогикада уллу сынамлары болмагъан жаш устазла жетселе уа бийик жетишимлеге, айхай да, биз аллай къызларыбыз, жашларыбыз да барлыкъларына къууанып, кёлленнген да этебиз. Бёзюланы Фарида да аллай устазларыбызданды. Ол Нальчикде Экология-биология арада сабийлеге бу дерследен къошакъ билим бергенли алыкъа юч жыл озгъан эсе да, болдургъан жетишимлери, белгилегенибизча, бизни кёллендиредиле.
Алгъадан чертсек, 2022-2023 окъуу жылда ол тогъузунчу классха жюрюген Олег Какичевни биологиядан Окъуучуланы битеуроссей дерс олимпиадаларына хазырлагъанды эм ол аны регион даражасында биринчи жерге тийишли болгъанды. Бу жетишими ючюн а Фарида Мухамматлиевна республиканы Башчысы Казбек Коковну премиясы бла саугъаланнганды.
Бюгюнлюкде Олег онбиринчи классда окъуйду. Энди уа ол школчуланы «Уллу перемена» атлы эришиулерине къатышыр муратдады. Аны да «Биология» эмда «Экология» ызларына жашны Бёзюланы къызлары хазырлай турады. Ол окъуучусу бу жол да жетишимли болуп, бийик билим берген махкемеге сынаулагъа бармай кирир деген ышаныулукъдады.
Андан сора да, кёпдюле устазны жетишимлери, алагъа кёре КъМР-ни Табийгъат байлыкъла эмда экология бла Жарыкъландырыу эмда илму министерстволарындан, бирси ведомстволадан да Сыйлы грамоталары бла дипломлары. Ол республикада биринчи кере Дмитрий Менделеевни туугъан кюнюне атап, «Химиялы элементлени ызларындан» деген илму-жарыкъландырыу конференцияны къурагъаны эмда бардыргъаны ючюн да саугъаланнганды. Тёгерекдеги къудуретни жаш тинтиучюлерини Борис Всесвятский атлы битеуроссей эришиулерини регионда алчысын хазырлагъаны ючюн да белгиленнгенди.
Андан юйренирге таулу сабийле да жюрюгенлерине уа бютюнда ыразыды. Ала да жетишимлери бла къууандырадыла. Сёз ючюн, озгъан жылда школчуланы «Я познаю мир» атлы республикалы онлайн-олимпиадаларыны «Биология» бёлюмюнде аны юч окъуучусу – Жеттеланы Жаннет (8 кл.) бла Сеит-Баттал (8 кл.), Мызыланы Мариям (9 кл.) – биринчи жерлеге тийишли болгъандыла. Азаматланы Тамара да былтыр суу байлыкъла бла байламлы къырал даражалы ачыкъ жаш тёлю эришиуню регион урумунда алчылыкъны алгъанды.
Энди бу сабийле барысы да Окъуучуланы битеуроссей дерс олимпиадаларына къатышыргъа хазырлана турадыла. Аны къыралда бардырылгъан кесегине, билгенибизча, жаланда онбиринчи класслагъа жюрюгенле барадыла. Аны себепли Бёзюланы къызлары тюшюндюргенле да, анда жыл сайын да билимлерин сынап, мектепни бошар кезиулеринде уа бу олимпиаданы саулай къыралда озарыкъ урумуна къатышыр умутдадыла.
Урунуу жолунда, сабийлени аслам халда башха-башха олимпиадалагъа, эришиулеге, проектлеге барыргъа хазырлагъанындан сора да, ол «Сириус. Жай: кесинги проектинги башла» деген Битеуроссей проектни партнёруду. Огъарыда сагъынылгъан олимпиадаланы бла конкурсланы барысыны да регионда бардырылгъан кезиулерини жюрисини келечисиди.
Ол тюшюндюрген сабийле, андан сора да, жыл сайын жаш алимлени жангычылыкъ проектлерини Шимал-Кавказ кёрмючлерине, студентлени халкъла аралы илму конференцияларына, аспирантланы бла жаш тёлюню «Перспектива» атлы тюбешиулерине, школчуланы бла жаш алимлени «Жерни юсюнден илмула» деген конференцияларына эмда башха эришиулеге къатышханлай келедиле. Аланы Россейни халкъланы шуёхлукъларыны университетинде (РУДН) бардырылыучу «Экологияны бла жерни хайырланыуну магъаналы ызлары» атлы халкъла аралы илму-практикалы конференцияда билимлерин ачыкълагъанлары уа бютюнда белгилерча жумушду.
Фарида Мухамматалиевнаны табийгъатха бла жаныуарланы дуниясына сюймеклиги гитчелигинден да жаратылып, ол тёгерекдеги къудурет, ызы бла уа биология дерслеге сюйюп баргъанды. Аны ол сюймеклигин а устазы Ёзденланы Зейжан кесини билими, окъуулулугъу, сабийлеге дерсин сейир халда бере билгени бла бютюнда кючлендиргенди.
Айхай да, окъуучуланы асламысы уа аллай педагоглагъа ушаргъа талпынып, устазлыкъны жолун алай бла сайлайдыла. Бёзюланы къызлары да Зейжан Зекерияевнадан юлгю алгъанды эмда усталыкъ жаны бла баргъан жолуна ыразыды, кесини хунерин ёсдюреден-ёсдюре барыр муратлыды. Андан сора да, психологиядан билим алыргъа сюеди. Иши бла байламлы зауукълукъну уа юйретген сабийлери жетишимлерине къууаннганларын кёрсе, алгъанын айтып, аланы мындан арысында да билимлери тутхучлу болгъанлай турурча, кеси да кёп окъургъа, жангы затлагъа юйренирге итинеди.
– Манга дерслеге келген жашланы бла къызланы ангылаулары терен болурларын, ала къайда да ёз билимлерине ышанырларын сюеме. Нек дегенде къайсы усталыкъда да адам кесини билимине ышанса эмда окъуулу болса, ол жетишимли да, бирсилеге юлгю да болаллыкъды, – дейди бизни бла ушагъында.
Бош заманы алай кёп тюйюл эсе да, бахчада ишлерге да сюеди. Анда уа ол асламысында наныкъ терекле орнатып, ала бла кюрешеди. Айхай да, гюллесиз а къалай?! Арбазларында уа аланы тюрлю-тюрлюлерин ёсдюреди.
Къайсы таулу тиширыуча, къол хунерге да устады. Анасы Будайланы Еленадан машина бла тюрлю-тюрлю затланы тигерге юйреннгенди. Андан сора да, ол машинкасы бла быстырлагъа оюула, асламысында уа ала миллетибизни ачыкълагъанладыла, салады. Алагъа уа кеси аллына малкъар адет-тёрелени, кийимлени юслеринден китаплада, статьялада окъуп, интернетде хайырланып, алай бла тюшюннгенди. Аны «Миллет» деп жазылгъан, таулу кийизни оюулары да болгъан быстырларын а кёпле жаратадыла.
Биз а не жаны бла да хунерли къыз, мындан арысында да усталыкъ жолунда жетишимли болуп, андан да бийик даражагъа жетеригине ышанабыз. Аллай къысха заманны ичинде анча сабийни хазырлап, аланы да биринчи жерлени алгъанлары – аллай юлгюле барысы да ол иш кёллю, усталыгъын, юйретгенлерин да сюйген, заман бла бирге баргъан устаз да болгъаныны ышанларыдыла.
Мокъаланы Зухура.
