15 апреля, 2025 - 09:15
Бюгюн сизни Аккайланы Мажитни жашы Мурат бла шагъырей этерге сюебиз. Ол спорт бла кюрешгенди, Россейни, Европаны да кёп кере чемпиону болгъанды. Алай жашауун Ата журтну къоруулау бла байламлы этип, Росгвардияны аскерлеринде къуллукъ этгенди, капитан чыннга жетгенди. Энчи аскер операция башланнганда уа, инсан борчун толтурургъа атланнганды. «Энчи аскер операциягъа къатышханы ючюн» майдал бла, ведомстволу саугъала бла да белгиленнгенди. Бюгюнлюкде ауур жарадан сора саулугъуна бакъдырады, юй бийчеси бла бирге юч къыз ёсдюредиле.
- Мурат, къайданса, къайда окъугъанса?
- Яникойданма, школну да анда бошагъанма. КъМКъУ-да физкультура эм спорт факультетни тауусханма, окъуу бла бирге спорт бла кюрешгенме. Таэквондодан Россейни чемпионатында кёп кере къытханма, Кубогун алгъанма, Евразияны чемпионума. Спорт бла бирге тренерлик ишни да бардыргъанма. Атам Мажит кёп жылланы ФСИН системада ишлегенди, анам Лейля бизге къарагъанды, шёндю экиси да пенсиячыладыла. Тамата эгечим да барды – Светлана.
- Фронтда болгъанны жаланда жангылыкъладан билебиз. Аны кеси кёзю бла кёрген адамдан эшитген магъаналыды.
- Бизни къауумгъа душманны тылгъа къоймазгъа буйрукъ берилгенди. Агъачда тохтап, взводха опорный пункт къурайбыз, анга башчылыкъ этгенме. Биргеме 34 жаш къуллукъ этгендиле.
Биз алайда болгъан заманны ичинде душманны артиллериясы атдыргъанлай тургъанды. Бирде атышыу эрттенликден ингирге дери тохтамагъанды, баш кётюрюр онг да болмагъанды. Атышыу 2-3 сагъат барса уа, анга юйренчек болуп, эс да бурмагъанбыз. Биз тохтагъан жолну тийресинде сабанла болгъандыла, аланы тийрелеринде уа жерни сугъарырча бетондан ызла тартылып эдиле. Ичлеринде сюелип баралмасанг да, чёгюп, душман окъдан бугъунургъа онг болгъанды. Аллыбызда – душман, ызыбызда – Ата журтубуз.
СВО башланнгынчы тыш политикагъа сейирим болгъанды, душман туугъан журтубузгъа жууукълаша келгенин ангылагъанма. Операция алай башланмаса, ала бизге чабарыкълары, къыралны чегинден ётериклери баям эди. Запад къыралла Украинаны адамларыны къоллары бла Россейге къажау сюелгендиле. Кёресиз, шёндю душманны дронлары къыралыбызны шахарларына учуп, къаллай къоркъуу саладыла.
- Жаралы болгъан кюнюнгю юсюнден айталлыкъмыса?
- 2022 жылда 7 августда артиллерия топла бла атышыу башланады. Къалай жаралы болгъанымы ангыламагъанма, чыракъ ёчюлгенча болгъанды. Кесиме жаланда госпитальда келгенме. Топну сыныкъларындан бири башыма тийип, жаралы болгъанма. Биргеме къуллукъ этген жашла биринчи болушлукъну тапдырып, жанымы къутхаргъандыла. Алагъа ыразылыгъымы билдирирча сёз тапхан да къыйынды.
- Аскерде тапхан шуёхлукъ тас болмайды, дейдиле, сени аллай антлы нёгерлеринг бармыдыла?
- Хау, аллай багъалы адамларым бардыла – Улбашланы Ахмат бла Гилийланы Ибрагим. Москвада Росгвардияны госпиталына тюшгенимде, биринчи манга Ахмат келгенди, бир ненча кюнню къатымда болгъанды. Ол кеси да офицерди.
Ибрагим бла уа аскерчилени таулада болумлагъа хазырлагъан кезиуде бирге къуллукъ этгенбиз. Ол да энчи аскер операцияда жаралы болуп, мен тюшген госпитальда бакъдыра эди кесине. Эс жыйып, кёзлерими ачханда, кишини танымагъан эдим: къатымда тургъан эгечими, экиге айланнган къарындашымы да. Ибрагим киргенде уа, аны танып къойгъанма.
Ол госпитальдан кетгинчи къатымда болгъанды – арбачыкъда жюрютгенди, жангыдан сёлеширге юйретгенди. Палаталаны юслеринде жазылгъан харфланы бирге жыялмагъанма, алай къыйын эди халим. Ибрагим, телефонда суратланы кёргюзтюп, танышларымы эсиме салгъанды. Аягъы юсюме болгъанымда врачладан сора, Ибрагимни да къыйыны уллуду, сау болсун. Госпитальда врачла, реабилитация бла кюрешгенле бек фахмулу адамладыла. Аланы хайырындан мен бюгюн толу жашау бардырама, аз-аздан жараула окъуна эталама.
Биргеме болгъан жашла бла байламлыкъны юзмегенме, онг чыкъгъанлай сёлешебиз, кёрюшебиз. Аладан тутхучлукъну сезгенлей турама. Аны бла разведкагъа бараллыкъса, дейдиле ышаннгылы адамны юсюнден. Ала бла разведкадан башха не къыйын ишге да къоркъмай чыгъарыкъса.
- Бюгюн а саулугъунг, халинг къалайды?
- Жаралы болгъанма деп, кесиме жан аурутуп, жазыкъсынып турмайма. Тири жашау бардырыргъа кюрешеме. Китапха сюймеклигим ачылгъанды. Эки жылны ичинде жыйырмадан асламын окъугъанма. Къагъыт ийис этген китапны къолунга алып, аны бетлерин сезген сейирди. Кюн сайын къызны школгъа элтеме, ызы бла паркда жаяу айланама – бек аздан 5-6 километр. Жара алгъанымдан сора юч жыл озгъанды. Аягъы юсюме болур, саулугъуму къайтарыр ючюн, хар кюн да ишлейме. Манга тренер Туудуланы Елена да болушады, сау болсун.
Кертисин айтханда, манга кёп адам болушады. Анам да госпитальда къатымда болгъанды, юй бийчем Рамета, сабийден ауругъанына да къарамай, сау айны биргеме тургъанды госпитальда. Бирин айтып, башхасын унутсам, кёллерине тиерикди. Танымагъан адамла окъуна эгечиме, юй бийчеме сёлешип, саулугъуму сурап тургъандыла.
Былайда мен Къабарты-Малкъарны Башчысы Казбек Коковха, «Артха бир атлам да этмезге» волонтёр къауумну башчысы Байсыланы Темиржаннга фронтха, аскерчи жашларыбызгъа этген болушлукълары, жандауурлукъ жюкле ючюн ыразылыгъымы айтыргъа сюеме. Казбек Валерьевич, аскер операция баргъан жерге келип, республикадан жашланы жокълап, кёл этдирип турады.
- Быйыл Россейде Ата журтну къоруулаучусуну жылы белгиленеди. Ол санга не ючюн магъаналыды?
- Ата журтубуз бирди. Башхасы боллукъ тюйюлдю, керек да тюйюлдю. Деменгили, тарыхы бай къыралыбызны сакъларгъа борчлубуз. Шёндю аны жан-жанына тартыргъа, чачаргъа сюйгенле бардыла. Аллай кезиуде Къазахстаннга, Грузиягъа къачып, андан не болады деп къарап тургъан бедишди. Неда ол мени урушум тюйюлдю, юйюме чапсала, ол заманда къорууларма, дегенле да бардыла. Ол кезиуде кеч боллугъун ангыламайдыла ала. Барыбыз да бир болсакъ, бизни хорларыкъ кюч жокъду. Быллай жылны тохташдырылгъаны уа жамауатны бирикдирир деп ийнанама.
Аппам Аккайланы Кёккёз Ростовну тийресинде Миллерово ючюн сермешледе аягъын тас этген эди. Урушдан къайтып, юйюр ёсдюргенди, сабийлерин аягъы юсюне этгенди. Аны юлгюге тутуп ёсгенме, мен да урушха тюшерикме деп, акъылымда да жокъ эди. Сабийлерибиз къазауатны юсюнден жаланда тарыхдан, китапладан, киноладан билсинле! Ёсюп келген тёлю жашауунда чырмаула кёрмесин, келир жашаулары ышаннгылы болсун.
Ушакъны Тикаланы Фатима бардыргъанды.
