27 сентября, 2023 - 12:11
Пасэ зэманым зы адыгэ къуажэ гуэрым пщащэ дахащэ дэст, IэсяткIэ еджэу. Хъыджэбзыр зэрыдахэм къищынэмыщIауэ, икIи Iущт, икIи губзыгъэт. Пщащэм и шэгъуэ щыхъум, лъыхъухэр хузэблэкIыу щIидзащ. Абыхэм нэхъ ерыщ екIуауэ щIалитI яхэтт. Зыр, АлийкIэ зэджэр, хуэкъулейуэ псэурт, и адэм и чэнджэщи хуэныкъуэу къимылъытэу щхьэзыфIэфIт. И дуней тетыкIэмрэ и Iуэху щIэкIэмрэ дагъуэ гуэри хуэпщIыну апхуэдэтэкъым, ауэ Алий и гъащIэр езым иухуэжмэ, нэхъ къищтэу арат. Мыдрейр, Аслъэн, адэншэу къэхъуат, щIалэ екIу къищIыкIат, сыт хуэдэ IуэхукIи къикIуэтынутэкъым, гъэсат, укIытэ зыхэлът.
Iэсят къыхихынур къыхуэмыщIэу хэплъэгъуэ ихуащ. Сыт Iэмал, сыт хэкIыпIэ?
Гупсысэщ-гупсысэри, хэкIыпIэ гъэщIэгъуэн къигъуэтащ… ЩIалитIри къриджэри яжриIащ: «ТIури сигу фыкъыдохьэ, фи лIыгъэр згъэунэхунурэ, итIанэ сыфхэдэнущ. Сэ сызыдэкIуэнум шищ къысхуишэн хуейщ, щыри фIыцIабзэу, я натIэм вагъуэ хужь зырыз иту, я фIалъэ лъакъуэхэр хужьыбзэу. А лъэIур зыгъэзащIэм, шыхэр си пщIантIэм къыдэзыхуэм, срищхьэгъусэщ. ПIалъэу зы тхьэмахуэ фызот».
«Уэлэхьи, абы фIэкIа къытпамыубыдмэ, ар мыIуэху, си кIэн къикIауэ собж, мылъкум хуэмыщIэрэ зэфIимыгъэкIыфрэ мы дунеишхуэм теткъым», - жиIэри, Алий унэм игъэзэжащ. Аслъэн гупсысэу утыку къинащ, къызрищэхун мылъку бгъэдэлъкъым. «Сыт иджы сэ хэкIыпIэу сиIэр?» - и щхьэ мыгъуагъэ хуехьыж.
«Ей, си щIалэ, - и адэм и псалъэхэр игу къокIыж, - сэ дунейм сехыжми, ущIэгузэвэн щыIэкъым, ныбжьэгъу пэж куэд сиIэщ. Сыт хуэдэ Iуэху къэмыхъуами, абыхэм я деж кIуэи, уи гукъеуэ ехьэлIэ».
Аслъэн и адэм нэхъ и ныбжьэгъуфI дыдэу щыта Iэлбэч деж макIуэ.
- Еблагъэ, щIалэфI, сыту си гуапэ къэпщIа укъызэрыкIуамкIэ. Си ныбжьэгъум и быныр сысейм хуэдэкъэ! ЖыIэт, сытым укъысхуихьами, си гуапэу сынодэIуэнщ, - къыпежьащ ар.
Iуэхур зыIутыр, зэрыщыт дыдэм хуэдэу, Iэлбэч хуиIуэтащ. Алий зэредэуэгъури гуригъэIуащ.
- Уа, си щIалэ, апхуэдэш зы тхьэмахуэм къриубыдэу къэбгъуэтыну тыншкъым, ауэ щыхъукIэ, абыи зы хэкIыпIэ иIэ хъунщ. Уи насыпым кърихьэкIауэ солъытэ. Шэшэным укIуэнщи, мыпхуэдэ къуажэм си ныбжьэгъу щIалэ дэсщ, СаидкIэ еджэу. Сэ узгъэкIуауэ жыIэ, абы и шэщым шищ щIэтщ сысейуэ, а узыхуейм хуэдэ дыдэу. Ахэр къэпхунщи укъэкIуэжынщ, дэ мыдэкIэ уи хьэгъуэлIыгъуэр зэрыдэтхыным зыхуэдгъэхьэзырынщ.
И адэм и ныбжьэгъум сэлам гуапэ ирихыжри, Аслъэн Шэшэным кIуащ.
Шищыр зэщхьыркъабзэрэ, зы анэм къилъхуа фIэкIа умыщIэну, Аслъэным къихури къэсыжащ. Зы тхьэмахуэ пIалъэр дэкIри, Алий зыри имыгъуэтауэ, и щхьэр фIэхуауэ къекIуэлIэжащ. Iэсият дахэр зыхуэфащэм ишэри, хьэгъуэлIыгъуэр тхьэмахуэкIэ зэхэтащ.
Псалъэм ипэ гупсысэр итын хуейщ. «Чэнджащэ щыуэркъым» жыхуаIэрщ ар…